Sztuka zaklęta w starodrukach – otwarcie wystawy

starodruki_002
Sztuka zaklęta w starodrukach – otwarcie wystawy

6 października miało miejsce w naszej bibliotece otwarcie wystawy Archiwum Państwowego w Łodzi pt. „Sztuka zaklęta w starodrukach”.


Tego dnia do naszej placówki przybyli szanowni goście: dyrektor Archiwum Państwowego w Łodzi – Bartosz Górecki, zastępca kierownika Oddziału III Ewidencji, Informacji i Udostępniania – Wojciech Kowaluk oraz współautorka wystawy – starszy kustosz – Anna Drzewiecka. Drugim autorem tej ekspozycji jest starszy kustosz Adam Lajdenfrost. Przy okazji otwarcia wystawy goście z Łodzi zwiedzili też naszą brzezińską bibliotekę, po której oprowadzała ich dyrektor naszej placówki – Danuta Bączyńska.


„Sztuka zaklęta w starodrukach” to wystawa, której wernisaż odbył się w siedzibie Archiwum Państwowego w Łodzi przy Placu Wolności 1 w kwietniu 2020 r. Od tego czasu obejrzało ją tam wiele osób. Warto wspomnieć, że wystawa w naszej bibliotece jest pierwszą „wyjazdową” prezentacją tej ekspozycji. Na kilkunastu planszach ukazane są tu skany starodruków, czyli w największym uproszczeniu wszelkich publikacji (książek, broszur, druków ulotnych, map, atlasów czy grafik) wydrukowanych w latach 1445/50-1800. Prezentowane zabytkowe wydawnictwa pochodzą z księgozbioru biblioteki Archiwum Państwowego w Łodzi oraz ze Zbioru kartograficznego APŁ. Najstarszy starodruk przechowywany w bibliotece archiwalnej APŁ pochodzi z 1539 r. i jest to tomik z rozważaniami pedagoga i filozofa Erazma z Rotterdamu. W czasie wystawy w Archiwum Państwowym w Łodzi w gablotach były prezentowane też oryginalne dzieła.


Tego typu starodruki zdobiono na różne sposoby. Były to:
– inicjały, czyli graficzne wyróżnienie pierwszej litery rozpoczynającej rozdział czy akapit.  
– bordiury, czyli dekoracyjne obramowanie z motywami roślinno-zwierzęcymi, geometrycznymi jaki i figuralnymi (m. in. postacie świętych);
– drolerie, czyli motywy dekoracyjne w postaci małych scenek figuralnych lub zwierzęcych. Często nacechowane fantazją, humorem i groteską;
– floratury, czyli dekoracyjne wypełnienie marginesów przez ornamenty roślinne.
Do tworzenia ilustracji stosowano następujące techniki graficzne:
– drzeworyt, czyli technikę graficzną należąca do druku wypukłego, do wykonania drzeworytu wykorzystywano deskę, na którą nanoszono rysunek, a następnie przy pomocy specjalnych narzędzi wycinało się tło, które na odbitce było białe, pozostawione wypukłe miejsca były drukowane;
– miedzioryt, czyli technika graficzna wklęsła, polegająca na tym, że na płycie miedzianej za pomocą specjalnych rylców wykonywało się rysunek, a następnie płytę się szlifowało, podgrzewało i wcierało farbę w wyryte linie, potem usuwało się jej nadmiar i odbijało rysunek na wilgotnym papierze, używając do tego prasy;
– litografię, będącą techniką graficzną zaliczaną do druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonywało się na kamieniu litograficznym.
 
Starodruki, zazwyczaj wzbudzają sporą ciekawość, jednakże są mało dostępne dla przeciętnego czytelnika, czy użytkownika. W tradycyjnej formie mają do nich wgląd wyłącznie zainteresowani tematem ludzie nauki, ponieważ nieograniczona prezentacja tych dokumentów naruszałaby nadrzędną zasadę dbałości o ich bezpieczeństwo. Z tego względu zbiory tego typu udostępniane są jedynie w przypadku pisania prac badawczo-naukowych oraz podczas wystaw, czy prezentacji – z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Dzięki skanom starodruków można je natomiast  ukazać szerokiemu gronu odbiorców.   Zamiarem twórców wystawy jest wzbudzenie zainteresowania nimi wśród różnych grup wiekowych od dzieci szkół podstawowych począwszy po młodzież szkół średnich z seniorami włącznie.


Warto więc zajrzeć w najbliższych tygodniach do naszej biblioteki obejrzeć tą niezwykłą wystawę, które będzie prezentowana do 6 listopada. Zapraszamy do odwiedzin. Więcej zdjęć z ekspozycji można obejrzeć w dziale Fotogaleria.     

starodruki_006
Sztuka zaklęta w starodrukach – ekspozycja
starodruki_004
Sztuka zaklęta w starodrukach – zwiedzanie biblioteki