Położenie i powierzchnia Parku

Park krajobrazowy utworzony w 1996 roku na terenie Łodzi oraz powiatów: łódzkiego wschodniego, brzezińskiego i zgierskiego. Powierzchnia Parku wynosi 13.767 ha, z czego na otulinę przypada 3.020 ha. Park położony jest na terenie sześciu gmin: Brzeziny, Stryków, Nowosolna, Łódź, Dmosin i Zgierz. Siedziba dyrekcji Parku mieści się w Łodzi.

Wschodnia część Parku z kompleksami leśnymi w okolicy Janinowa, Poćwiardówki i Tadzina znajduje się w gminie Brzeziny. Gmina Dmosin obejmuje wschodni fragment otuliny Parku w rejonie Kolonii Wola Cyrusowa. Część północna od Klęku, Dobrej i Imielnika wraz z fragmentami otuliny w okolicy Sierżni i Warszawic należy do gminy Stryków.

Część środkowa i południowa obejmująca tereny pomiędzy Kalonką na zachodzie po Stare Skoszewy na wschodzie, oraz Grabiną i Moskwą na południu znajduje się w administracyjnych granicach gminy Nowosolna. Zachodnia część Parku z Lasem Łagiewnickim leży w gminie Łódź. W gminie Zgierz leży niewielki fragment otuliny w Skotnikach.

Przedmiot ochrony

Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich chroni unikatowy w Polsce środkowej krajobraz wyżynny uformowany na obszarze między Łodzią, Brzezinami i Strykowem. Do najcenniejszych walorów parku należy wyjątkowo bogata rzeźba terenu, podlegająca nadal żywym procesom geomorfologicznym, a także fragmenty naturalnej szaty roślinnej, związanej zwłaszcza z licznymi źródliskami i strumieniami oraz interesująca fauna.

W granicach Parku znalazły się najcenniejsze pod względem przyrodniczym fragmenty strefy krawędziowej Wzniesień Łódzkich. Strefa krawędziowa Wzniesień Łódzkich wyróżnia się zarówno formami ukształtowania, jak i walorami przyrodniczymi. Rzeźba terenu jest tu urozmaicona, a duże wysokości względne nadają krajobrazowi charakter wyżynny. Obserwuje się tu m.in. nagromadzenie interesujących form geomorfologicznych takich jak parowy, wcięcia drogowe, wysokie miedze czy głazy narzutowe.

Z licznych niezabudowanych wzniesień można podziwiać szerokie panoramy unikatowego w skali Polski Środkowej, nieskażonego budownictwem przemysłowym krajobrazu. Największe rzeki Parku – Bzura, Moszczenica i Mrożyca wraz z licznymi źródłami i czystymi strumieniami tworzą gęstą sieć wodną.

Flora Parku

Obszar Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem lesistości wynoszącym około 28%. Wynika to z obecności kilku dużych i cennych pod względem przyrodniczym kompleksów leśnych, z ważnymi stanowiskami interesujących gatunków drzewiastych, w tym buka, jesionu, klonu polnego i dzikiej czereśni. Największe leśne uroczyska Janinów iPoćwiardówka mają około 550 ha powierzchni a Tadzin – Szymaniszki ok. 340 ha.

Na terenie Parku stwierdzono obecność wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin, w tym gatunków najbardziej zagrożonych i rzadkich w skali regionu, znajdujących się w tzw. czerwonej księdze. Rośnie tu pełnik europejski, naparstnica zwyczajna, wawrzynek wilczełyko oraz widłaki.

Gęstej sieci wodnej Parku towarzyszą kwieciste łąki, torfowiska, szuwary i zbliżona do naturalnej roślinność łęgowa. Resztki godnej ochrony roślinności zachowały się nie tylko w dolinach rzek, ale również w dużych kompleksach leśnych w okolicach Łagiewnik, Janinowa, Poćwiardówki i Dobieszkowa.

Fauna Parku

Do ciekawostek należy liczna grupa występujących tu rzadkich bezkręgowców żyjących wyłącznie w Polsce Południowej lub nawet tylko w górach, a także gatunki saprofagiczne mające w Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich jedyne stanowiska w Polsce (dwa gatunki muchówek). W Lesie Łagiewnickim ma stanowisko trzmiel tajgowy relikt borealny, umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.

Z gatunków kręgowców stwierdzonych w parku za najcenniejsze dla środkowej Polski można uznać : spośród płazów traszkę grzebieniastą i kumaka nizinnego; z ptaków muchołówkę małą, jarzębatkę, pójdźkę, trzmielojada, siniaka i zniczka, oraz wśród ssaków kilka gatunków nietoperzy, borsuka i kunę domową.

Rezerwaty przyrody na terenie Parku

Na terenie Parku – jak dotąd – utworzono 3 rezerwaty przyrody: Las Łagiewnicki, Parowy Janinowskie, Struga Dobieszkowka oraz Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy „Górna Mrożyca”.

Pomniki przyrody na terenie Parku

Lista pomników przyrody na terenie Parku na dzień dzisiejszy obejmuje 52 pojedyncze drzewa oraz zespół 250 klonów srebrzystych składających się na zabytkową aleję w Łagiewnikach.

Do najokazalszych drzew na terenie Parku należą m.in.: lipa drobnolistna (Tilia cordata) w Poćwiardówce o obwodzie 503 cm, dęby szypułkowe (Quercus robur) w Byszewach (580 cm) oraz w parku w Klęku (571 cm), wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) na terenie parku podworskiego w Niesułkowie (402 cm) oraz czereśnia (Cerasus avium) w Niesułkowie (307 cm). Do objęcia ochroną wytypowano dalszych 140 okazów drzew.

Pozaprzyrodnicze atrakcje turystyczne

Na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich znajduje się wiele cennych obiektów zabytkowych. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Starych Skoszewach, którego początki datuje się na VI wiek n.e. było najprawdopodobniej silnym ośrodkiem administracyjnym, któremu niegdyś podlegała także Łódź.

Szczególnie cennymi obiektami, wzbogacającymi rolniczy krajobraz Parku są zespoły pałacowo – parkowe i wiejskie parki podworskie. Szczególnie często odwiedzanym przez turystów a także miłośników polskiej literatury miejscem jest murowany dwór wiejski w Byszewach, w którym na początku XX wieku chętnie przebywał Jarosław Iwaszkiewicz. Literackie ślady tych pobytów można odnaleźć w licznych jego powieściach.

Poza Byszewami na terenie Parku znajdują się jeszcze 4 inne parki podworskie, m.in. w Dobieszkowie, Klęku, Łagiewnikach oraz dziś już bardzo zniszczony park w Niesułkowie – Kolonii. Większość z nich jest niestety zaniedbana i wymaga opieki konserwatorskiej.

Na terenie Parku znajdują się również znane zabytki architektury sakralnej – w Łagiewnikach: klasztor z kościołem parafialnym pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego z XVIII stulecia oraz kapliczki św. Antoniego i św. Rocha przy ulicy Wycieczkowej; a także zabytkowe kościoły w Dobrej i Niesułkowie.

Zabytki kultury materialnej uzupełnia tradycyjna wiejska architektura, dobrze zachowana w wielu wsiach na terenie Parku, szczególnie w Dąbrówce Dużej, Grzmiącej, Poćwiardówce. Duże walory posiadają również: drewniany młyn w Dąbrówce Małej oraz kościół mariawicki w Grzmiącej.

Ważnym świadectwem historii regionu jest cmentarz z I wojny światowej na skraju lasu we wsi Poćwiardówka.

Liczne pamiątki kultury i historii na terenie i obrzeżach Parku sprawiają, że obszar ten jest popularnym celem wycieczek i miejscem wypoczynku mieszkańców Łodzi i okolic. Zwiedzanie Parku i wykorzystanie jego wartości dydaktycznych i edukacyjnych ułatwia gęsta sieć znakowanych szlaków pieszych i rowerowych.


Dyrekcja Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich
91-829 Łódź, ul. Zawiszy Czarnego 10
tel./fax (42) 640-65-61
Strona internetowa

Tekst: Piotr Sölle
Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego
Portal Turystyczno- Krajoznawczy Województwa Łódzkiego
Strona portalu