Kościół parafialny p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża

Należy do najcenniejszych zabytków Brzezin. Parafia istniała tutaj już od 1139 roku. Sama świątynia zbudowana została w czternastym wieku, a ufundowana w 1321 roku. Wielokrotnie przerabiana i odnawiana zachowała w sobie harmonijne połączenie elementów gotyku, renesansu i baroku. Kopuła z latarnią wzorowana jest na bazylice św. Piotra w Rzymie. Organy barokowe z drugiej połowy XVII wieku pochodzą z Nowego Sącza. Z zabytków ruchomych na podziw zasługują: dwie gotyckie kropielnice, obraz Chrystusa na krzyżu z Matką Boską i św. Janem z pierwszej połowy XVIII wieku, rzeźba św. Mikołaja z Bari z początków XVI wieku, a także rzeźba Chrystusa w Ogrójcu oraz relikwiarz srebrny w kształcie krzyża z herbem Brzezin i datą 1628 roku i monstrancja wieżyczkowa z pierwszej połowy XVII wieku. Z kościołem wiąże się postać jednego z największych pisarzy XVI wieku – Andrzeja Frycza Modrzewskiego, który był niegdyś proboszczem w Brzezinach.

Kosciol_farny

 

Kościół pw. Podwyższenia św. Krzyża w Brzezinach

Kościół i klasztor oo. Franciszkanów Reformatów

Reformatów sprowadzono do Brzezin w 1627 roku. Pierwotny kościół i klasztor drewniany powstał w 1639 roku.Pierwotnie na tym samym miejscu stał klasztor i kościół drewniany, a obecny ufundowany przez Adama i Teofila Lasockich ukończono w 1 700 roku. Zabudowania te kilkakrotnie niszczone i odbudowywane, odrestaurowane zostały ostatecznie w latach 1947-1952. Kościół zachował barokowy charakter, w zwieńczeniu ściany frontowej zachował się stary, dziś już nieczynny zegar z XVII wieku. Za wejściem głównym – drzwi rzeźbione z datą 1754.

klasztor_oo_FranciszkanowKlasztor oo. Franciszkanów

 

Drewniany kościół p.w. św. Anny

Został wzniesiony w 1719 r. Z istotniejszych zabytków w tym kościele wymienić trzeba obraz na ołtarzu głównym przedstawiający Świętą Trójcę, pochodzący z pierwszej połowy XVII wieku, a także obrazy św. Walentego i św. Barbary. Znajdziemy tu także: kropielnice gotycką, rzeźby nieznanej świętej z pierwszej połowy XVII wieku oraz Anioła z chustą św. Weroniki. Wewnątrz warto również zwrócić uwagę na cenny obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający Świętą Trójcę, a także obrazy św. Walentego i św. Barbary.

kosciol_sw_AnnyKościół św. Anny

Murowany kościół Ducha Świętego

Ufundowany w 1737 r. przez Józefa Lasockiego a budowę ukończono w 1750 roku. Data widnieje na frontonie. Kościół jest jednonawowy, z prezbiterium (część ołtarzowa) zwróconym na zachód. Nawa (wnętrze) jest prostokątna Podczas okupacji kościół został sprofanowany – Niemcy urządzili w nim garaż i bazę straży pożarnej. Wystrój wnętrza późnobarokowy, a w ołtarzu ciekawy obraz z XVII wieku przedstawiający Matkę Boską.

Kosciol_sw_DuchaKościół św. Ducha

Muzeum Regionalne

Powstało w 1972 roku. Jego siedzibą jest budynek neogotycki w stylu angielskich pałacyków myśliwskich położony przy ul. Piłsudskiego 49. Muzeum posiada działy: Archeologii, Etnografii, Sztuki, Historii z Numizmatyką i Dział Oświatowy. Zgromadziło w nich 5200 eksponatów ilustrujących historię i kulturę regionu. Do najciekawszych należą: zabytki żelazne z okresu rzymskiego I – II w.n.e., skarb srebrnych monet XIV- XV-wiecznych z Dmosina, kolekcja brzezińskiego stroju ludowego, plecionkarstwo, kowalstwo artystyczne, zbiór obrazów malarki – prymitywistki Henryki Hakowej. Na szczególną uwagę zasługują zabytki krawieckie ilustrujące tradycyjne rzemiosło miasta. Należą do nich ciekawe egzemplarze maszyn do szycia z XIX i pocz. XX wieku, dawnych żelazek blokowych, węglowych z kominem i bez, na duszę, mosiężnych i żeliwnych, gazowych, na paliwo płynne, elektrycznych z użyciem miki i spirali oraz prasulce i nożyce. Różnorodność zbiorów muzealnych zachęca do odwiedzenia tego miejsca i poznawania kultury ziemi brzezińskiej.

Muzeum_Regionalne_052023
Muzeum Regionalne w Brzezinach

 

 

 

Dawny dom parafialny parafii ewangelickiej

Położony jest on przy ul. Wojska Polskiego i obecnie stanowi własność prywatną. Parafia ewangelicka w Brzezinach została założona przez księżnę Izabellę Ogińską w 1926 r i obejmowała 96 miejscowości, który w 1939 r. zamieszkiwało 5,5 tys parafian. Osada Lasocin, na terenie którego się znajdował została założona przez wspomnianą księżnę Izabellę Ogińską, która w 1815 r. przeznaczyła 31 ha w północno-wschodniej części Brzezin pod nową kolonię dla sukienników. Do 1853 . na Lasocinie mieszkali wyłącznie ewangeliccy osadnicy, głównie sukiennicy i rzemieślnicy. Kościół dla nich został zbudowany w latach 1827-1830. Po zakończeniu II wojny światowej został on zamieniony na spichlerz, a w 1956 r. został rozebrany. Fragment muru z ceglanego ogrodzenia kościoła stanowi obecnie element ogrodzenia brzezińskiego szpitala.

Byly_dom_parafialny_parafii_ewangelickiej

 

Dawny dom parafialny parafii ewangelickiej

Brzeziński rynek

Obecnie to Plac Jana Pawła II. Ma on założenia średniowieczne; z jego narożników od początku XVI w. wychodziły główne ulice. W centrum placu pomnik „Bohaterom 1939 – 1945” z czterema płaskorzeźbami i pomnik Jana Pawła II.  Od ul. S. Staszica i dalej wzdłuż Mickiewicza, Sienkiewicza, Reformackiej i św. Anny neorenesansowe kamieniczki z końca XIX w., wybudowane na potrzeby naszego „miasta krawców” sprzed obu wojen światowych. W kamienicy placu pod nr 12  był ratusz miejski w latach ok. 1900 – 1935 z zegarem na szczycie.

Plac_JPII_2022

Plac Jana Pawła II

 Ulica B. Joselewicza (dawniej Żydowska)

 Od poł. XVI w. do 1942 r. była centrum życia społeczno – religijnego brzezińskich Żydów. Na pierwszym piętrze narożnej kamienicy mieszkał rabin, dalej zachowała się szkoła (cheder) zamieniona na garaż (opuszczony). Pozostało miejsce po lewej stronie ulicy (za magazynem) synagodze z lat 1893 – 1940 spalonej przez Niemców. Na kamienicy tablica granitowa upamiętniająca wymordowanie 6000 Żydów brzezińskich.

Pamiatkowa_tablica

Pamiątkowa tablica na ul. Berka Joselewicza

Park miejski  i studnia św. Jana Nepomucena

Powstał wzdłuż ul. Piłsudskiego po 1945 r. , w tym miejscu w XVIII i XIX w. istniał ogród angielski Lasockich. Staw miejski polodowcowy sprzed ok. 10 000 lat z romantyczną wysepka zapewne usypaną. Nad brzegiem studzienka św. Jana Nepomucena patrona wód. Została wzniesiona w roku 1880. Jest zwieńczona figurą św. Nepomucena zaś we wnętrzu znajduje się studnia z mechanizmem korbowym do czerpania wody (nieczynna). Obok do 1722 r. stał klasztorek sióstr.

 

Park_miejski_052023
Park miejski w Brzezinach

Studnia_sw_JanaStudnia św. Jana Nepomucena